YÖRESEL YEMEKLER
BiR OLSADA YESEK... SiZ EN ÇOK HANGiSiNi ÖZLEDiNiZ? Gendürme, zoval çorbası, mivrik, galduruk sarması, galduruk sapı kavurması, sarımsaklı as, seker pancarı pekmezi ile yapılmıs helle, aslık çorbası, ıslama bulgur pilavı, yogurtlu mısır çorbası, yumurtalı ekmek kavurması, kurutulmus kabuklu fasulye yemesi, musmula ezmesi, tarla pancarı, eksi çalkaması, bisi... haa.. bir de kurban bayramı günleri cami önüne getirilen kurban etli sini börek.
MADIMAK
Malzemeler
- 1 kg madımak
- 200 gr kıyma
- 2 çorba kaşığı tereyağı
- 1 çorba kaşığı salça
- 1 fincan bulgur
- 2 soğan
- tuz
- karabiber
Yapılışı
Madımakların kök tarafındaki kırmızı kısımlar alarak ayıklayın. Yıkadıktan sonra süzün ve soğanları soyup yemeklik şeklinde doğrayın. Tereyağına soğanları pembeleşene kadar kavurun ve kıyma ilave ederek 4-5 dakika pişirin. Salça ve sekiz su bardağı su ekleyip kaynatın. Madımak ilave edip 10 dakika kaynattıktan sonra bulguru ekleyin. Tuz ve karabiber ilave edip tencerenin kapağını kapatarak 25-30 dakika kaynatın. Sıcak olarak servis edin.
Zeytinyağlı Bamya
MALZEMELER
Yarım kğ yıkanıp başları ve uçları temizlenmiş bamya
2 Adet yeşil biber
2 Büyük domates
1 Büyük soğan
1 Su bardağı yarı pişmiş nohut
2 Yemek kaşığı zeytinyağı
1 Baş sarımsak
Kararınca tuz, karabiber, su
1 Tatlı kaşığı domates salçası
Yarım limon
YAPILIŞI
Derin bir temcerede ,sarımsaklar ,doğranmış soğanlar, yeşil biberler zeytinyağında az kavrulur. Domatesler ve domates salçası ilave edilerek bir iki kez karıştırılıp, nohut ve bamyalar ilave edilir. Tuzu, karabiberi ve üstünü aşacak kadar suyu konduktan sonra ocağa oturtulur. Yarım limon sıkılır. Önce hızlı ateşte, kaynayınca hafif ateşe alınarak pişirilir
Afiyetle yenir...
Yogurt Soslu Yumurtalı Karnıbahar
Malzemeler
Bir kiloya yakın karnıbahar
3 yumurta
1 Su bar, kızartmak için sıvıyağ
1 Yemek kaşığı tepeleme un
2 Yemek kaşığı su
Kararınca tuz
Üstü İçin
2 Su bardağı yoğurt
2 Diş sarımsak
Yapılışı
Karnıbaharlar çiçek çiçek ayrılarak, tuzlu kaynamış suda ezilmeyecek şekilde haşlanır. Süzülerek alınır. Soğuması için bekletilir.
Yumurta, un, su, tuz hepsi birden iyice karıştırılarak bulamaç haline getirilir.
Haşlanmış karnıbahar çiçekleri bulamaca batırılarak kızdırılmış yağda kızartılır. Kağıt peçete üzerine alınır.
Buradan servis tabağına alınan kızartılmış karnıbaharların üzerine hazırlanan sarımsaklı yoğurt gezdirilir.
Üzerine göz zevkinize göre pulbiber ve maydanozla... da süsleyebilirsiniz
Afiyet olsun...
Zeytinyağlı Pazı
Malzemeler
1 Kilo pazı
1 Büyük baş soğan
1 Yemek kaşığı pilavlık bulgur
2 Çorba kaşığı zeytinyağı
1 Tatlı kaşığı biber salçası
1 Tatlı kaşığı domates salçası
Karabiber, kararınca tuz, kırmızı pul biber
Üstü İçin
Yoğurt
1 Diş sarımsak
Yapılışı
Derin bir tencerede, zeytinyağında küçük küçük doğranan soğanlar yanmadan kavrulur. Biber ve domates salçası ilave edilip bir iki saniye kavrulup temizce yıkanıp küçük küçük doğranmış pazılar ilave edilir. Bulguru, tuzu, karabiberi ve suyu da tencereye konup pişirilir. Soğuduktan sonra sarmısaklı yoğurt dökerek de yiyebilirsiniz.
Afiyetle yenir...
Bezelyeli Pilav
Malzemeler
1 Kase dolusu tepeleme pilavlık pirinç
1 Orta boy kase haşlanmış bezelye
1 Fincan tereyağ
Yarım demet kıyılmış dereotu
Kararınca tuz
Su
Yapılışı
Pirinçler yıkanmadan az tuz ilave edilmiş kaynamış suda bekletilir, ta ki su soğuyuncaya kadar. Bu şekilde pilav tane tane oluyor
Pilavın yapılacağı tencerede tereyağ eritilir. Soğuyan pirinçler iyice yıkanıp eriyen yağda üç beş dakika kavrulur. Üstünü örtecek kadar kaynamış su konup az tuz ve bezelyeler ilave edilir. Suyu kaynamaya başladıktan bir kaç saniye sonra ateş çok hafife alınır, pişmesi beklenir. Pişince kıyılmış dereotu konup bir kaç kez karıştırılarak demlendirilir.
Afiyetle yenir...
Malzemeler
3 Orta boy yumurta
3 Çorba kaşığı un
3 Çorba kaşığı süt
4 Yemek kaşığı zeytinyağı
1 Su bardağı kaşar peyniri rendesi
Maydanoz, dereotu, pul biber, tuz
Yapılışı
Yağ hariç diğer bütün malzemeler el çırpıcısıyla iyice karıştırılır.
Bu omletin özelliği yumurtalı karışımın hepsinin birden pişirilmesidir. Orta boy bir tavaya yağ dökülüp kızdırılır. Omlet ağır ateşte iki tarafı kızartılarak pişirilir. Sıcak servis yapılır
Damak zevkinize göre omlete küçük küçük doğranmış sucuk ilave edilerek karıştırılır, sucuklu değirmenci omleti olur
Afiyetle yenir ...
Yeşil Mercemekli Pirinç Pilavı
Malzemeler
1 Su bar, yeşil mercimek
1 Su bar, pilavlık pirinç
1 Büyük soğan
2 Yemek kaşığı tereyağ
2 Yemek kaşığı zeytinyağı
Tuz, karabiber kararınca su
Yapılışı
Yeşil mercimekleri iyice yıkadıktan sonra pişmeye yakın olana kadar,kararınca suda pişirip bekletiniz.
Diger tarafta tencerede önce zeytinyağında soğanı küçük küçük doğrayıp yakmadan kavurunuz.
Tereyağını ilave edip bir iki kez karıştırınız. Üstüne suyuyla birlikte mercimekleri, onun üstüne de iyice yıkanıp süzülmüş pirinçleri ilave ediniz. Kararınca kaynamış suyu koyup hızlı ateşte kaynar kaynamaz ateşi hafife alıp pişiriniz.
Kısa bir süre demlenmesini bekledikten sonra afiyetle yiyiniz
Malzemeler
1 Su bardağı, iri pilavlık bulgur
1 Büyük kase dolusu suda bekletilerek tuzu alınmış doğranmış fasulye turşusu
1 Büyük kuru soğan
1 Kahve fincanı tereyağ veya zeytinyağı
Pul biber, karabiber, tuz, turşunun tuzu da olabileceğini göz ardı etmeyelim
Kararınca su
Yapılışı
Tereyağında, küçük küçük doğranan soğanlar yanmadan kavrulur.
Fasulye turşusu ilave edilip onunla da üç beş defa karıştırılarak kavrulur.
Bulguru ilave edilip onunlada bir iki kez karıştırılıp tuzu, karabiberi, pul biberi kararınca kaynamış suyu karıştırılıp, ateşi önce hızlıya getirilip kaynatılır, sonra ateşin ısısı düşürülerek hafif ateşte pişirilir.Afiyetle yenir.
Yahniler / Bayram Yahnisi |
| MALZEMELER 1 kilo iri kuşbaşı koyun eti 20 adet arpacık soğanı veya 2 baş iri soğan 3 çorba kaşığı margarin 1 çay kaşığı kırmızı pul biber 1 demet dereotu 4 Kişilik HAZIRLANIŞI Kalın dipli bir tencereye üç çorba kaşığı margarinle beraber iri kuşbaşı etleri koyun. Et suyunu salıverip tekrar çekinceye kadar arada bir karıştırmak suretiyle ortadan daha az hararette pişmeye bırakın. Et suyunu çekince ayıklanmış 20 adet arpacık soğanı veya çentilmiş iki baş soğanı ete katarak soğanlar pembeleşinceye kadar çevirin. Pul biberi ve bir bardak sıcak suyu ilave ederek, etler yumuşacık oluncaya kadar, arada yarım bardak su ve ateşten indirmenize 10 dakika kala da tuzunu ilave edip, ateşten çekin. Servis yaparken üzerine ince kıyılmış dereotu serpebilirsiniz. Etin yanında kızarmış patates veya haşlanmış patates verebilirsiniz. AFİYET OLSUN! |
|
||||||
|
AMASYA ÇÖREĞİ |
|
Bira mayası ya da hamur mayasıyla yoğrulan hamur, yeterince kabardıktan sonra topaklara ayrılır. Hamur tahtasına açılan bu topakların üzerine yağ, dövülmüş haşhaş ve ceviz konulur. Küçük küçük katlanarak tepsiye dizilir. Üzerine yumurta sürülerek fırına verilir. |
|
|
|
BAKLA DOLMASI |
|
Kıyma, soğan, yağ ve biber önceden kızdırılmış yağ ile karıştırılır. Bu karışım dolma yaprağına doldurulur. Her yaprağa bir bakla konularak sarılır. Böylece yapraklar top görünümünü alır. Kıyma yerine pirinç veya bulgur da tercih edilebilir. Ya da bulgur ver pirinç birlikte baklaya harç olarak hazırlanabilir |
|
|
|
TOYGA ÇORBASI |
|
Süzme yoğurt, yarma, bir kaşık un, bir yumurta iyice çırpılıp biraz su ilave edilir. Kaynayana kadar karıştırılır. Varsa et suyu, pişmiş nohut katılır, hepsi kaynatılır, hepsi kaynatılır. Kaynayınca sıcak su ilave edilip yarım saat pişirilir. Pişirince üzerine yağ ve nane yakılır. (Bu çorba yarma ve nohut katılmadan da yapılmaktadır.) |
|
|
|
YEŞİL FASULYE KAVURMASI |
|
Taze fasulye kırılır, yıkanır, sade yağın içine yumurta kırılır. Fasulye ilave edilip karıştırılır ve buharı ile pişirilir. Pişince, ateşte iken içine maydanoz doğranır. Tuz, kırmızı - kara biber katılır.
|
|
KEŞKEK |
|
Çemenlenerek kurutulmuş kemik, nohut, yarma az su ilavesiyle; kapağı açılmadan ve karıştırılma dan tandırda iyice yumuşayıncaya kadar pişirilir. Yumuşayınca altına kaburga konulmuş bir çömleğe boşaltılır. Yine tandır veya fırında hafif ateşle pelteleşene kadar pişirilir. Yerken üzerine biberli yağ yakılır |
Yöresel Yemekler
Amasya, tarihsel yaşamı nedeniyle köklü bir kültür birikimine, ekolojik yapısı itibari ile zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Bu zenginlikler mutfak kültürüne de yansımıştır.
Her yörenin kendine özgü yemekleri vardır. Bazı yemekler ise diğer yörelerde de bilinmesine rağmen yöremizde değişiklik arz eder. İlimiz yöresel yemeklerinin başlıcaları:
Çorbalar
Çatal Çorba, Sakala Çarpan, Toyga Çorbası, Cilbir, Helle Çorbası, Kesme İbik Çorbası, Yarma Çorbası.
Etli Yemekler
Bakla Dolması, Etli Bamya, Keşkek, Ciğer Sarması, Göbek Dolması, Madımak, Mıhlama, Mumbar-İşkembe, Pastırmalı Pancar, Patlıcan Pehli, Pastırma Gağallemesi, Pirpirim, Sirkeli Ciğer ve Sulu Köfte.
Tatlılar
Dene Hasudası, Kuymak, Yuka tatlısı, Ayva Gallesi, Elma Tatlısı, Fırın Sütlüç, Gelin Parmağı, Gömlek Kadayıfı, Kalbur Tatlısı, Höşmerim, Peluza (Hasuda), Şeker Böreği, Unutma Beni, Vişneli Ekmek ve Zerdali Gallasi.
Hamur İşleri
Amasya Çöreği, Yağlı-Katmer, Kabak Kabuklu Pilav, Bişi, Cırıkta-Cızlak_Akıtma, Döndürme, Ekmek Aşı (Papara), Eli Böğründe, Haşaşlı Çörek, Haşaşlı-Cevizli Puaça, Hengel (Kıymasız Mantı, Kaypak, Mayalı, Patlıcanlı Pilav, Sini Su Böreği, Tepsi Böreği, Yakasal Böreği ve Yanuç.
Çorbalar:
Toyka Çorbası, Mısır Çorbası, Kara Çorba, Un Çorbası, Erikli Çorba, Zovallı Çorba, Kelem Çorbası, Aş Çorbası, Buğday Çorbası, Yayla Çorbası
Yemekler:
Keşkek (Gendürme), Pancar Aktarması, Sarımsaklı Pağla, Mıklama, Gostil Yahnisi, Kelem Dolması, Ekmek Aşı, Sarımsaklı Aş, Mivrik, Yer Pancarı Yemeği, Aşlıklu Kabak, Cimcik Aşı, Kalduruk Dolması, Tevek Dolması
İçecekler:
Eğşi Çalkaması, Hoşaf, Pekmez Çalkaması
Ekmekler:
Börek, Mısır Ekmeği, Kül Gömmesi (Çörek), Süremeç Ekmeği, İşkeve, Şaplak, Fırıt, Cızlak, Güdül, Akıtma Ekmeği, Dönderme, Hamursuz. (Mayasız), Bişi (Mayalı)
Tatlılar:
Kara Helle, Havla, Töngel Ezmesi, Kabak Dilimi, Sütlaç (Buğdaydan), Mısır Hellesi, Ekmek Pekmezlemesi
YAYLA ÇORBASI
| MALZEMELER 1/2 su bardağı yarma buğday 3 su bardağı su 1 su bardağı yoğurt 1/2 su bardağı un 1 adet yumurta sarısı 1 yemek kaşığı yağ 1 tutam nane Tuz ve karabiber |
HAZIRLANIŞI Bir tencerede suyu kaynatın. Kaynamaya başlayınca yarma buğdayı ilave edip karıştırın. Ayrı bir kapta un, yoğurt ve yumurta sarısını iyice çırpın. Kaynayan yarma buğdaylı suyun içine hazırlamış olduğunuz terbiyeyi döküp iyice karıştırın. Bir tavada yağda naneyi yakıp çorbanın üzerine dökün. Sıcak olarak servis yapın. Afiyet olsun |
ETLİ-KURUBAKLAGİL YEMEKLERİ
Keşkek, bat, coştu yemeği, iç yemeği, basta, büryan, karışık yahni, ferfene, dolma köfte,
SEBZE YEMEKLERİ
Nivik, madımak, bakla dolması, pakali, ısırgan yağlı aşı,
ÇÖREKLER VE BÖREKLER
, Su böreği, haşhaşlı, soğanlı, patatesli ,ekmek, çarşaf böregi
TATLILAR
Güdül,Somun, hasurda,
Bunların dışında ilimizde bolca yetişen kuşburnudan elde edilen reçel, marmelat, nektar gibi yiyeceklerden başka acuk çalkaması da ilimizin mutfak özelliklerinden bazılarıdır.
KEŞKEK
Bütün yarma, nohut, kemikli et, yağ, tuz, kara biber. İlikli kemikli et akşamdan çemenlenir ve bekletilir. Keşkeğin pişeceği tencereye etler alınır, üzerine tuz ilave edilir ve pişmeye bırakılır. Suyu azalınca et pişmemişse tekrar su konulur ve pişmeye devam edilir. Et piştiğinde suyu yeterli ise tekrar su verilmez. Ayıklanmış ve yıkanmış yarma ve nohut katılır. Tuz ilave edilir. Baharatları atılır. Ağır ateşte pişmeye bırakılır. Yarmaları ve nohudu istenilen derecede pişmemişse tekrar su verilir. Yarı pişmiş durumda iken yağı eklenir ve pişmesi tamamlanır.
NOT: Taze etle olabileceği gibi kurutulmuş etle de pişebilir. Sıcak sıcak sofraya alınır. Tahta kaşıkla piştiği tencereden yenilmesi tercihlidir. Tabaklara dağıtım yapılmaz. Kış sabah kahvaltısında ve öğle vaktinde tercih edilir. Yanında ayran,kuşburnu ezmesi ve turşu tercih edilir.
BAT
Yeşil mercimek, yeşil soğan, yeşil biber, maydanoz, kuru soğan, domates salçası, dere otu, reyhan, domates, kıyılmış ceviz, ince bulgur, tuz, kimyon ve kara biber malzemelerinden yapılır.
Yeşil mercimek önce haşlanır, suyu süzülmeden soğumaya bırakılır, yukarıdaki malzemeler doğranarak soğumuş olan mercimeğe katılır. Biraz su ilave edilir. Hafif ve besin değeri yüksek bir soğuk yemek olarak servise sunulur.
PAHLA VEYA BAKLA DOLMASI
İç bakla, ince bulgur, domates salçası, reyhan, kuru soğan, maydanoz, tuz, kara biber, yağ ve parçalanmış et malzemelerinden yapılır.
Bakla önce ıslatılarak ikiye kesilir, kabuğu soyulur. İnce bulgur ve diğer malzemeler birbirine karıştırılarak dolma içi hazırlanır. Daha önce salamura yapılmış asma yaprağına irice sarılır. İçine parça et konmuş kazana dolmalar dizilir. Üzerine kıyılarak yağda öldürülmüş dörtlü ilave edilerek, kısık ateşte pişirilir.
MADIMAK
Köyümüz’ ün yemek kültürünün en güzel örneklerinden biri olan madımak, çayır ve meralardan toplanır. Ayıklandıktan sonra yıkanır. İnce ince doğranıp, tekrar yıkanarak süzgeçten geçirilir. Bir kazanda kıyılmış soğan, yağ ve pastırma ile karıştırılıp, soğan ölünceye kadar beklenir. Daha sonra madımak konur. Biraz bekledikten sonra bulgur ve su ilave edilir. Tuz atılarak iyice pişinceye kadar beklenir